Instrumenten van de gemeenteraad
De gemeenteraad bepaalt in hoofdlijnen het gemeentebeleid en controleert of het college het beleid goed uitvoert. Om deze taken te kunnen uitvoeren beschikt de gemeenteraad over een aantal hulpmiddelen.
Initiatiefvoorstel
Met een initiatiefvoorstel kan een raadslid een eigen voorstel voorleggen aan de raad en het college. Dit gebeurt door het initiatiefvoorstel schriftelijk en ondertekend aan de voorzitter van de raad te sturen. In de eerstvolgende raadsvergadering wordt het voorstel besproken.
Motie
Een raadslid kan door middel van een motie een uitspraak vragen aan de raad. Met een motie kan de raad ook een verzoek of wens doen aan het college. Moties worden behandeld bij het agendapunt over hetzelfde onderwerp. Tijdens de vergadering kunnen moties worden veranderd of ingetrokken. De meerderheid van de raad moet voor de motie stemmen.
Amendement
Door het indienen van een amendement kan de raad bij de behandeling van een raadsvoorstel de tekst van het voorstel wijzigen. Als de meerderheid van de raad voor het amendement stemt, wordt het oorspronkelijke raadsvoorstel gewijzigd.
Een amendement moet schriftelijk bij de voorzitter van de raad worden ingediend tijdens de vergadering en deze kan eventueel mondeling worden toegelicht door het raadslid dat het amendement heeft ingediend. De tekst van een amendement moet geschikt zijn om direct te worden opgenomen in het raadsvoorstel.
Actualiteitendebat
Een raadslid kan een actualiteitendebat aanvragen over een onderwerp waarover geen raadsbesluit is vereist. Het raadslid mag een motie indienen.
Het verzoek voor een actualiteitendebat moet per mail worden ingediend bij de voorzitter van de raad. In de vergadering van het presidium voorafgaand aan de raad adviseert het presidium de voorzitter van de raad over de aangevraagde actualiteitendebatten. De voorzitter besluit in het presidium over het aantal actualiteiten. Er zijn maximaal vier actualiteitendebatten per raadsvergadering. De aanvrager krijgt hoogstens eenmaal 3 minuten spreektijd en het college beantwoordt de vragen in 3 minuten spreektijd.
Interpellatie
Met een interpellatie spreekt een raadslid het college ergens op aan, bijvoorbeeld op een actuele kwestie of een politiek gevoelig onderwerp. Een interpellatie wordt ingezet als niet kan worden volstaan met mondelinge vragen. Een interpellatie moet schriftelijk worden ingediend bij de voorzitter uiterlijk tijdens het fractievoorzittersoverleg op de dag van de raadsvergadering. De raad bepaalt of interpellatie wordt toegestaan. Ieder raadslid mag bij een interpellatie een motie indienen.
Afronding debat uit de commissie
Een afronding commissiedebat geeft de mogelijkheid om als raad een uitspraak te doen over een onderwerp uit een debat in de raadscommissie waarover geen raadsbesluit is vereist. Het indienen van een motie is hierbij verplicht.
Schriftelijke vragen
De raad kan ook schriftelijke vragen stellen aan het college ter verduidelijking van feiten of voor een waardeoordeel van de burgemeester en/of college. De schriftelijke vragen kunnen worden ingediend bij de voorzitter van de raad. Het onderwerp van de vragen moet binnen bevoegdheden van het gemeentebestuur vallen. De vragen worden zo spoedig mogelijk en in ieder geval binnen vier weken na de datum van indiening beantwoord door het college.
De Rekenkamer Den Haag
De raad kan een onderzoek in laten stellen door de Rekenkamer Den Haag naar de doelmatigheid, de doeltreffendheid en de rechtmatigheid van het door het gemeentebestuur gevoerde bestuur. De Rekenkamer Den Haag heeft een onafhankelijke positie ten opzichte van de gemeenteraad.
Bekijk de Begin externe link: website van Rekenkamer Den Haag(Externe link), einde externe link..
Wensen en bedenkingen
Het college legt een conceptbesluit voor aan de raad met vermelding van uiterste termijn voor reactie. Na behandeling in de commissie legt het presidium aan de raad het voorstel voor, waarop bij wijze van amendement door de raad wensen en bedenkingen kenbaar kunnen worden gemaakt.
Startnotitie
Met een startnotitie kan de raad een principiële discussie op hoofdlijnen voeren over een belangrijk onderwerp met verschillende keuzes. De raad maakt een startnotitie in de regel niet zelf, maar vraagt het college een startnotitie op te stellen.
Ambtelijke ondersteuning
Een raadslid heeft ambtelijke hulp nodig om zijn werk goed te kunnen doen. Een raadslid kan informatieve vragen stellen aan ambtenaren die het college ondersteunen.
Checklist grote projecten
Om de voortgang van grote projecten te kunnen volgen, heeft de raad een checklist grote projecten. Aan de hand hiervan is zij beter in staat complexe processen en plannen nauwkeurig te volgen en te beoordelen. Bekijk de checklist grote projecten.
Bekijk de Begin externe link: Checklist grote projecten (RIS161689)(Externe link), einde externe link..
Inlichtingen college
De raad kan een verzoek doen om inlichtingen te verkrijgen over het door het college of de burgemeester gevoerde bestuur. Of inlichtingen over de raadsvoorstellen die het college of de burgemeester heeft voorgelegd. Het verzoek moet schriftelijk worden ingediend bij het college of de burgemeester. De inlichtingen kunnen mondeling of schriftelijk worden gegeven tijdens de eerstvolgende of de daarop volgende raadsvergadering.
Raadsonderzoekscommissie
De raad kan een voorstel doen om een onderzoek in te stellen naar het door het college of de burgemeester gevoerde beleid. De meerderheid van de raad moet met het voorstel instemmen om het onderzoek door te laten gaan. Een raadsonderzoek is een zwaar middel en wordt dan ook alleen gebruikt bij zwaarwegende onderwerpen.
Maatschappelijke verkenning
De raad kan een voorstel doen voor het verzamelen van informatie voor en door de raad over relevante, maatschappelijke ontwikkelingen om zo een beeld te vormen van de aard en omvang van deze ontwikkelingen. Met deze informatie kan de raad beoordelen of er een nieuw beleid nodig is.