Hoe gaat de gemeente om met algoritmes
Een algoritme is een stappenplan dat wordt gevolgd om een taak uit te voeren of een probleem op te lossen. Mensen bepalen deze stappen. Het is net zoiets als het volgen van een recept om een gerecht te maken. Er zijn veel verschillende algoritmen die worden gebruikt om allerlei soorten problemen op te lossen.
De meeste mensen komen elke dag zonder het zelf te weten in aanraking met algoritmes. Bijvoorbeeld op sociale media. De meeste sociale media gebruiken ingewikkelde algoritmes om te bepalen welke berichten u te zien krijgt en in welke volgorde. Een ander voorbeeld is een route-algoritme om de snelste route van punt A naar punt B te berekenen, bijvoorbeeld op uw telefoon.
Hoe gebruikt de gemeente algoritmes?
Ook gemeenten gebruiken algoritmes. Het doel van de meeste algoritmes die Den Haag gebruikt is om de dienstverlening aan de inwoners te verbeteren. Of ze helpen de gemeente om taken goed uit te voeren en problemen op te lossen. Zo wil de gemeente de stad prettiger maken voor de inwoners.
Goed omgaan met inwoners
De gemeente doet er alles aan om de dienstverlening aan inwoners en bedrijven zo goed mogelijk te regelen. Soms gebruikt de gemeente daarom algoritmes. Als een algoritme persoonsgegevens bevat en rechtsgevolgen heeft, dan beslist een medewerker altijd om de uitkomst wel of niet te gebruiken. De gemeente houdt zich aan alle wetten en regels over AI en privacy en weegt daarbij ook ethische aspecten mee. Het gaat dan bijvoorbeeld om vragen als: is het algoritme transparant en eerlijk en worden inwoners goed geïnformeerd?
Algoritmeregister opgenomen op overheid.nl
Den Haag heeft een overzicht gemaakt van alle algoritmes die gevolgen kunnen hebben voor het dagelijks leven van inwoners. Deze algoritmes staan in het Begin externe link:algoritmeregister van de Nederlandse overheid(Externe link), eind externe link.. 2 keer per jaar voegt de gemeente nieuwe algoritmebeschrijvingen toe. En ze past oude teksten aan als dat nodig is. Met het algoritmeregister wil de overheid open zijn. Op die manier kunnen inwoners de algoritmes van de gemeente volgen, controleren en er vragen over stellen.
Voorbeelden gebruik algoritmes
Om te laten zien hoe de gemeente algoritmes gebruikt leest u hier 2 voorbeelden.
Tijdens verkiezingen kunnen inwoners stemmen bij stembureaus in de stad. Via de website stembureausindenhaag.nl kunnen inwoners zien welke stembureaus er in de buurt zijn. Om het voor inwoners makkelijker te maken om te bepalen wanneer ze op die dag naar het stembureau gaan, gebruikt de gemeente een algoritme. Dit algoritme voorspelt hoe druk het is op de stembureaus.
Medewerkers van het stembureau verzamelen informatie over de drukte. Dat doen ze in een app. Zij scannen de stempassen en geven door hoe druk het is. De app voorspelt op basis van de gemiddelde opkomst in de eerste 3 uur na opening van de stembureaus hoe druk het de rest van de dag wordt. Dat is te zien op de website. Zo kunnen inwoners beter plannen wanneer ze gaan stemmen. En de drukte wordt verspreid over de stembureaus. En medewerkers van de gemeente kunnen extra stembiljetten naar de bureaus brengen als dat nodig is.
Een computerprogramma zorgt ervoor dat het verkeer veilig en geordend is. Dit heet het verkeersregelprogramma. Een algoritme ondersteunt dit programma door gegevens te verzamelen over verkeersstromen, zoals het aantal voertuigen, rijrichtingen, snelheden, en wachttijden bij verkeerslichten. Daarbij spelen persoonskenmerken en dus privacy geen rol.
Het verkeersregelprogramma zorgt ervoor dat het verkeer zo goed mogelijk kan doorrijden.
In Den Haag zijn ongeveer 250 kruispunten met verkeerslichten. Die hebben allemaal een verkeersregelprogramma speciaal voor dat kruispunt. Door drukknoppen en lussen in de weg en het fietspad weet het verkeerslicht dat er verkeer aankomt. Zo bepaalt het verkeersregelprogramma in welke volgorde mensen mogen doorrijden.
Medewerkers van de gemeente houden bij het instellen van de software rekening met het beleid en met voorzieningen in de buurt. Een verkeerslicht voor voetgangers op een kruispunt dicht bij een bejaardentehuis blijft bijvoorbeeld langer op groen staan zodat mensen meer tijd hebben om over te steken.
Door werk aan de weg, verkeersdrukte of evenementen kan de situatie op de weg veranderen. Als het nodig is past de gemeente de instellingen van verkeerslichten voor een bepaald kruispunt aan.
Contact
Heeft u vragen over algoritmes bij de gemeente? Stuur dan een e-mail naar datashop@denhaag.nl.